Jak nauczyć dziecko liter alfabetu?

Wychowanie dziecka to poważne i odpowiedzialne zadanie. Rodzice muszą mierzyć się z wyzwaniami na różnych etapach rozwoju swojej pociechy. Jednym z nich jest nauka literek i opanowanie alfabetu. Na szczęście jest coś, co pomaga w zdobywaniu tej umiejętności – jest to naturalna, dziecięca ciekawość i chęć poznawania świata. W tym artykule podpowiemy, jak z sukcesem wykorzystać je do nauki alfabetu.

W jakim wieku dziecko powinno uczyć się literek?

Nauka liter jest kwestią indywidualną. Duże znaczenie mają tutaj predyspozycje i zainteresowania malucha, jak również środowisko i nawyki panujące w rodzinie. Niektóre dzieci bardzo szybko wykazują zainteresowanie światem liter, u innych chęć do nauki pojawia się o wiele później – nawet w wieku 6 lub 7 lat. Przyjmuje się jednak, że wiek 4-5 lat to początek oswajania dziecka z alfabetem, tak aby idąc do pierwszej klasy, miało już jakąś wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Właściwa nauka zaczyna się w szkole, jednak wcześniejsze działania z pewnością ułatwiają dziecku szkolny start.

Zatem najlepszym sposobem jest stopniowe wprowadzanie malucha w alfabet. Dobrze jest eksponować dziecko na świat książek i literek już od najmłodszych lat, obserwując, czy wykazuje jakieś zainteresowanie w tym kierunku. Jeśli dziecko nie ma ochoty, np. na powtarzanie literek lub pisanie po śladach, to nie warto go do tego zmuszać. Lepiej poczekać i co jakiś czas ponawiać próbę. Najważniejsza jest obserwacja dziecka: w jakim momencie jest najbardziej chętne do nauki, co najbardziej je interesuje oraz kiedy jest gotowe na zdobywanie nowych umiejętności.

Jak pomóc dziecko uczyć się liter?

Aby nauka była efektywna, musi wiązać się z jakimiś korzyściami. Może to być zabawa, czas spędzony z rodzicem lub powstanie nowych możliwości, które daje znajomość liter. Dzieci z natury mają pęd do wiedzy oraz chęć doświadczania nowych rzeczy, dlatego warto jest to wykorzystać, stosując ciekawe pomysły na naukę literek.

Oswajanie z literkami można rozpocząć już wieku 2-3 lat. Najlepszymi sposobami są:

• czytanie książek, bajek i wierszyków, aby przyjemnie wprowadzić malucha w świat słów i liter;
• wykorzystywanie miękkich klocków lub książeczek sensorycznych z dużymi literkami: w ten sposób dziecięcy wzrok przyzwyczaja się do widoku liter, a w połączeniu z głosem opiekuna dziecko może powoli łączyć znak z dźwiękiem;
• słuchanie piosenek z alfabetem.

W wieku 4-6 lat warto jest wykorzystać większe umiejętności dziecka i poprzez zabawę angażować je w naukę. Wśród pomysłów znajdują się:

• wykorzystanie magnesów lub kart z literkami: na początku pokaż dziecku literki, nazywając je. Później rozłóż kilka z nich i poproś dziecko o wybranie tej, którą wymawiasz. Dziecko powinno wyciągać odpowiednie literki i układać je w innym miejscu. Taką zabawę warto rozpocząć od małej ilości liter, aby zachęcić malucha do dalszego poznawania alfabetu;
• nauka własnego imienia: dobrą metodą jest ukierunkowanie umysłu dziecka na siebie i to, co jest dla niego najważniejsze. Poproś dziecko, aby wymieniło kilka rzeczy, które lubi najbardziej. Może to być np. jedno zwierzę i jedna zabawka. Później zapisz te wyrazy drukowanymi literami i wytłumacz, że to słowo oznacza właśnie tę rzecz. Zrób tak samo z imieniem dziecka – zapisz je dużymi literami i wyjaśnij, że to jest jego imię. Pokaż dziecku, że literki w tych wyrazach są piękne i ciekawe, możesz je opisać (np. „b” ma dwa małe brzuszki). Później możesz wprowadzić więcej wyrazów i zachęcać dziecko do odwzorowania na kartce danego słowa;
• warto jest również w naturalny sposób łączyć naukę z życiem codziennym, np. podczas zabawy możesz wykorzystywać klocki z literkami lub od czasu do czasu objaśnić dziecku, na jaką literkę zaczyna się dane słowo (np. teraz dostaniesz arbuza – arbuz zaczyna się n aliterkę „a”) i zachęcać je do powtórzenia.

Dziecko 7-letnie można zachęcać do nauki poprzez np.

• gry do nauki liter: wśród gier edukacyjnych znajduje się mnóstwo takich, które mają za zadanie naukę alfabetu, są to gry karciane, planszowe, układanki czy nawet puzzle. Oferta jest bardzo atrakcyjna i można zachęcić dziecko do wspólnej zabawy połączonej z nauką.
• zabawę w zgadywanie: można ją wykonywać nawet podczas codziennych czynności, np. jadąc autem. Mówisz: ”podaj jedną rzecz, która zaczyna się na literkę…”, a dziecko musi podać odpowiedź. Można również zwiększyć stopień trudności, dodając np. że dana rzecz musi znajdować się w tym pomieszczeniu lub mieć określony kolor. W tej zabawie możecie wymieniać się rolami, aby zachować poczucie partnerskiej zabawy.

Najważniejszą sprawą jest rodzicielska chęć pomocy i zrozumienia oraz otwartość na chęć do nauki lub… jej brak. Nie warto jest zmuszać dziecka lub strofować go za brak entuzjazmu. Należy co jakiś czas ponawiać próbę nauki, stosując różne, atrakcyjne metody oraz pozwolić dziecku na opanowywanie umiejętności we własnym, indywidualnym tempie.

Co robić gdy dziecko nie może zapamiętać liter?

Jednym z częstych problemów jest trudność z zapamiętywaniem literek. W takiej sytuacji trzeba pamiętać, że nauka alfabetu to dla dziecka naprawdę bardzo duże wyzwanie. Niektóre dzieci opanowują ją bardzo szybko. Niektóre zaś lepiej rozwijają się w innym kierunku, a literki stanowią trudny problem. Kluczem jest indywidualne podejście, cierpliwość i poszukiwanie nowych metod, które sprawdzą się w przypadku danego dziecka.

Może to być np. odniesienie do innego skrawka rzeczywistości i umiejętności, które maluch zna i potrafi. Jeśli dziecko lubi aktywność ruchową, warto jest połączyć naukę liter z ćwiczeniami fizycznymi. Możesz zapisać na osobnych kartkach różne literki i każdą z nich przypisać do jakiegoś ćwiczenia. Później pokazywać jedną literę, wypowiadając ją na głos, a dziecko ma wykonać zadanie, które jest do niej dopasowane. Jeśli dziecko jest entuzjastą komputera i technologii, możesz zachęcić je do nauki, pokazując korzyści, jakie płyną z opanowania alfabetu.

Dobrą metodą mogą być ćwiczenia na klawiaturze. Połączenie nauki z aktywnością, którą dziecko szczególnie lubi może być sposobem na efektywną i przyjemną naukę. Warto jest pamiętać, że nie można zniechęcać się brakiem rezultatów. Problem sam się nie rozwiąże, a przechodzenie do kolejnych klas bez opanowania liter może doprowadzić do ogólnych trudności z nauką. Warto jest zatem cierpliwie i wytrwale próbować metod, które pomogą dziecku przyswoić alfabet.

Dzieci posiadają niezwykłą zdolność chłonięcia wiedzy. Warto jest to wykorzystywać już od najmłodszych lat, poprzez swobodną zabawę i wspólnie spędzany czas. Każdy człowiek ma swoje własne predyspozycje i możliwości oraz talenty, które naturalnie chce pogłębiać. Kluczem do sukcesu jest zatem słuchanie potrzeb dziecka, zachęcanie do nauki oraz pokazywanie, że jest ona potrzebna i interesująca. Nauka liter również może być zabawą i przyjemnością, nawet dla dzieci, które z początku nie są do niej chętne lub mają trudności z zapamiętywaniem.