Długotrwały przewlekły kaszel u dziecka – jak sobie poradzić i kiedy do lekarza?
O przewlekłym kaszlu u dziecka mówi się w sytuacji, gdy taki stan utrzymuje się dłużej niż osiem tygodni. Przeważnie jego obecność świadczy o stanie chorobowym, który powinien być poddany diagnostyce. Z tego powodu tak ważna jest umiejętność rozpoznania tego problemu przez rodziców.
Sprawdź, co warto wiedzieć o długotrwałym kaszlu u dziecka, jak sobie z nim radzić i kiedy udać się do lekarza.
Przewlekły kaszel – najczęstsze przyczyny
Kaszel o przewlekłym charakterze może mieć różne przyczyny. Ustalenie źródła problemu jest kluczowe do zarządzenia odpowiedniego leczenia. Co może zatem powodować długotrwałe utrzymywanie się kaszlu u dziecka, pomimo podawania leków i stosowania domowych sposobów?
Infekcje dróg oddechowych
Najczęstszą przyczyną przewlekłego kaszlu są niewyleczone, niedoleczone lub nawracające infekcje dróg oddechowych. Dotyczy to zarówno chorób o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym. Maluch może zmagać się np. z przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli czy też nawet zapaleniem płuc. Istnieje też możliwość wystąpienia przewlekłego stanu zapalnego dróg oddechowych, który może być pozostałością po przebytych infekcjach.
Refluks żołądkowo-przełykowy
Refluks żołądkowo-przełykowy to schorzenie, w którym treść żołądkowa cofa się do przełyku. Może to prowadzić do podrażnienia błony śluzowej gardła i w konsekwencji do wywołania kaszlu. Dzieci, które cierpią na tę przypadłość, mogą kaszleć zwłaszcza po posiłkach lub w nocy. Na taki problem może wskazywać też niechęć do jedzenia, zbyt mały przyrost wagi i dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Ekspozycja na czynniki drażniące drogi oddechowe
Przewlekły kaszel może pojawić się u malucha w wyniku częstego palenia w obecności dziecka. Drogi oddechowe mogą też zostać nadmiernie podrażnione w przypadku ekspozycji na zanieczyszczone powietrze, smog, silne środki chemiczne i inne szkodliwe czynniki. W takiej sytuacji poprawa stanu zdrowia może nastąpić w krótkim czasie od zaprzestania kontaktu z substancjami, które powodowały długotrwały kaszel.
Alergia
Niezwykle często za przewlekły kaszel są odpowiedzialne alergeny, na które dziecko jest uczulone. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy maluch często jest wystawiony na ich obecność, ponieważ nie została postawiona diagnoza dotycząca alergii na konkretny czynnik. U dzieci często występują alergie na pyłki roślin, kurz domowy, pleśnie i sierść zwierząt.
Astma
Astma to przewlekłe schorzenie układu oddechowego, dla którego charakterystyczny jest nawracający kaszel. Kaszel astmatyczny może być szczególnie dokuczliwy i u niektórych dzieci mogą mu towarzyszyć duszności. Wyzwalaczami astmy u dzieci najczęściej są alergeny.
Reakcja na leki
Utrzymywanie się kaszlu przez długi czas może być spowodowane zażywaniem przez dziecko niektórych leków. Jest to jednak stosunkowo rzadka sytuacja, ponieważ takie skutki uboczne dają produkty, których nie stosuje się zbyt często u dzieci. Są to np. leki na nadciśnienie tętnicze z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny.
Czynniki o podłożu psychicznym
Jeśli kaszel przewlekły ma podłoże psychiczne, to można określić go mianem kaszlu psychogennego. W takim przypadku kaszlu nie wywołują fizyczne choroby, a przeżycia wywołujące silne emocje. Mogą to być np. trudności w kontaktach z rówieśnikami czy też problemy rodzinne. Kaszel pojawia się w takiej sytuacji głównie w momencie zetknięcia z wyzwalaczem.
Co na przewlekły kaszel u dziecka?
W przypadku długotrwałego kaszlu u dziecka ważne jest zrozumienie, że leczenie zależy od przyczyny. Dolegliwości wywołane przez różnego rodzaju infekcje wymagają zastosowania odpowiednich leków. Niektóre z nich można wykupić bez recepty. Dotyczy to przykładowo wielu syropów łagodzących kaszel. W chorobach o podłożu bakteryjnym konieczne jest natomiast wdrożenie antybiotyków, które są przepisywane przez lekarza na receptę. W obu przypadkach produkty powinny być dopasowane do wieku i wagi dziecka, a także stosowanie się do zaleceń specjalisty i producenta.
Jeśli kaszel jest wynikiem refluksu żołądkowo-przełykowego, lekarz może zalecić odpowiednią dietę oraz leki zmniejszające produkcję kwasu żołądkowego. W przypadku kaszlu alergicznego należy wykonać badania, które pozwolą ustalić alergeny uczulające malucha. Rozwiązaniem jest zazwyczaj po prostu unikanie kontaktu z nimi. Ponadto lekarz może zalecić leki przeciwhistaminowe lub immunoterapię. W leczeniu astmy specjaliści przepisują zazwyczaj leki przeciwzapalne i rozszerzające oskrzela.
Domowe sposoby na przewlekły kaszel
Wielu rodziców szuka skutecznych domowych metod na złagodzenie przewlekłego kaszlu u dziecka. Jest to dobry pomysł, który może wspomóc leczenie infekcji lub złagodzeniu problemu wywołanego przez inne czynniki. Pierwszym krokiem z całą pewnością powinno być unikanie ekspozycji malucha na dym tytoniowy i innych drażniące substancje. W przypadku wysokiego poziomu zanieczyszczenia powietrza w miejscu zamieszkania warto rozważyć zakup oczyszczacza powietrza.
Ponadto nawilżacze powietrza mogą pomóc w łagodzeniu podrażnionego gardła i błon śluzowych. Odpowiednia wilgotność pomieszczenia może zmniejszyć częstotliwość i intensywność kaszlu. Niezwykle jest też zapewnienie prawidłowego nawilżenia gardła malucha. Z tego powodu należy zadbać o picie przez niego dużych ilości wody. Strzałem w dziesiątkę może także okazać się podawanie mu ciepłych napojów, takich jak np. herbata z miodem. Warto również rozważyć stosowanie inhalacji parą wodną, wodą morską lub solą fizjologiczną.
Kiedy zgłosić się do lekarza z dzieckiem?
Przewlekły kaszel zawsze jest powodem do wizyty u lekarza rodzinnego. Nie jest to naturalny stan i na dodatek może znacząco obniżać jakość życia dziecka. Pediatra często już po pierwszym badaniu może określić przyczyny kaszlu, który utrzymuje się przez dłuższy czas. Do przychodni najlepiej zgłosić się już w sytuacji, gdy maluch nie przestaje kaszleć od kilku tygodni.
Do wizyty u lekarza powinny też skłonić takie objawy jak intensywny kaszel, bardzo głośny oddech, problemy z przełykaniem i trudności z oddychaniem. Ponadto natychmiastowa reakcja jest konieczna, gdy kaszlowi towarzyszą inne niepokojące objawy w postaci np. wysokiej gorączki, nagłej utraty masy ciała, brak apetytu czy też zmiany w ogólnym zachowaniu. Wizyta u lekarza jest również niezbędna, jeśli dziecko miało kontakt z osobą zakażoną gruźlicą, przebywało w obszarze endemicznym dla gruźlicy lub było narażone na czynniki ryzyka związanego z gruźlicą.
W przypadku kaszlu psychogennego należy udać się do psychologa lub terapeuty dziecięcego. Taki specjalista może pomóc maluchowi w pozbyciu się nawyku kaszlu w momencie przeżywania silnych emocji. Ponadto z jego wsparciem dziecku łatwiej będzie poradzić sobie z trudną sytuacją życiową. Należy pamiętać, że nieleczone problemy na tle emocjonalnym mogą negatywnie wpłynąć na rozwój pociechy i pogłębić się w przyszłości.